Hai cuộc hành trình thất bại của bộ tộc cá Rô thực sự là cú sốc lớn cho toàn cư dân thủy tộc của ốc đảo. Trong suốt thời gian dài sau đó, không còn tộc cá nào còn nghĩ đến việc thoát khỏi ốc đảo nữa. Tuy nhiên, dân số của ốc đảo ngày càng gia tăng, trong khi ốc đảo không hề mở rộng thêm, tất cả các loài đều chật vật tìm cách sinh tồn. Với các loài cá nhỏ, tình cảnh khốn khó đã diễn ra từ lâu, nhưng với các loài cá lớn, chiếm giữ những vùng nước nhiều thức ăn hơn, phải đến thời gian gần đây mới bắt đầu hứng chịu bất lợi.
Trong các bộ tộc cá, ngoài cá rô là những nhà thám hiểm cừ khôi với khả năng di chuyển trên cạn. Còn một bộ tộc khác cũng được tiếng với khả năng di cư sang vùng nước mới, đó là họ nhà trê. Khác với tộc cá rô, cá trê không có khả năng sinh tồn bên ngoài môi trường nước, nhưng bù lại, tộc trê này lại có khả năng đào hang ngầm trong môi trường nước, và sống sốt khá tốt trong các vùng sình lầy. Kế hoạch của họ nhà trê là huy động toàn bộ sức lực của bộ tộc trê, cùng đào thật sâu vào một hang ngầm tự nhiên dưới đáy ốc đảo. Các tay đào tốt nhất, khỏe nhất phân công nhau đào hang ngầm, đào và dò dẫm những vùng đất mềm xốp mà họ tìn rằng có thể nối với mạch nước ngầm.
Theo đúng kế hoạch đó, họ nhà trê đi tìm kiếm những hang ngầm sâu nhất dưới đáy của ốc đảo. Sau khi đã khảo sát đầy đủ, họ xác định được 5 hang ngầm có khả năng dẫn đễn mạch nước ngầm nhất. Như vậy, cả tộc trê sẽ hợp sức để đào từng hang ngầm một, mỗi hang đó dự tính sẽ mất 1 năm để đào thử, khi đào thử, họ sẽ quyết định sẽ tiếp tục đào tiếp cho các hang ngầm khả thi nhất. Như vậy, theo kế hoạch, nếu thuận lợi nhất, cũng phải mất khoảng 1 năm công sức, và nếu không thuận lợi, dù có mất hàng chục năm cũng chưa chắc đã thành công. Tuy vậy, đa số cư dân trong tộc, và toàn dân trong ốc đảo đều ủng hộ kế hoạch táo bạo của bộ tộc cá trê. Năm đầu tiên, họ nhà Trê vô cùng tin tưởng vao kế hoạch, tất cả cùng ra sức nỗ lực với công việc đào bới hang ngầm. Toàn thể cư dân cũng ra sức ủng hộ nhà Trê bằng cách tạo cho họ những điều kiện tốt nhất.
Sau năm thứ nhất của kế hoạch, cư dân của bộ tộc trê vẫn giữ nguyên tinh thần lao động hăng say. Họ nỗ lực không ngừng nghỉ cho hang ngầm thứ 2, tuy nhiên với cư dân khác trong ốc đảo, sau năm thứ nhất không có kết quả nào khả quan, niềm tin vào kế hoạch của tộc Trê đã mai một đi ít nhiều. Tuy vậy, hang ngầm thứ 2 vẫn được tộc trê hoàn thành xuất sắc. Bước sang năm thứ 3 của kế hoạch, tộc Trê tiếp tục lao động hăng say, họ thực hiện kế hoạch tốt hơn hẳn những gì đã làm trong 2 năm đầu. Vẫn trong thời gian một năm nhưng hang ngầm thứ 3 này đào được sâu hơn 2 hang trước đó. Nguyên nhân bởi vì toàn bộ lực lượng tham gia làm việc đã đúc rút được khá nhiều kinh nghiệm. Mặc dù vậy, nhưng lãnh đạo của tộc cũng bắt đầu nhìn thấy dấu hiệu rạn nứt từ bên trong, một vài cá nhân bắt đầu cảm thấy hoài nghi về dự án, họ không nhận thấy bất kỳ lợi ích nào sau 3 năm vất vả. Tuy nhiên đa số cư dân của tộc vẫn giữ vững quyết tâm.
Hai năm nữa trôi qua, cả 5 hang ngầm đều đã được đào khá sâu vào trong lòng đất. Mặc dù sự ủng hộ tuyệt đối của cư dân tộc Trê nói riêng, và toàn thể cư dân thủy tộc trong ốc đảo nói chung không còn được như lúc bắt đầu dựa án. Nhưng với những cá nhân có vai trò chủ chốt, họ phần nào cũng cảm thấy có chút thành quả bước đầu. Sau khi khảo sát kỹ cả 5 hang ngầm đã được đào sâu thêm, họ nhận ra rằng chỉ có 3 trong số chúng có khả năng dẫn đến được mạch nước ngầm. Tộc trê quyết định chuyển sang giai đoạn thứ 2 của kế hoạch. Họ chọn ra hang ngầm có tiềm năng lớn nhất và quyết định đào tiếp trong 2 năm. Các tay đào được tạo mọi điều kiện tốt nhất để thực thi nhiệm vụ.Tuy vậy, kết quả thu được sau 2 năm vất vả vẫn chỉ là con số không, mặc dù hang ngầm đã khá sâu nhưng không có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy nó đã tiến sát hơn với nguồn nước ngầm. Đến lúc này, đã có nhiều rạn nứt trong nội bộ tộc Trê, gần một nửa cư dân của tộc đã không còn ủng hộ kế hoạch nữa.
Trong tộc trê, chỉ còn lại một nhóm nhỏ vẫn giữ quyết tâm thực hiện kế hoạch đến cùng. Họ quyết tâm đào hang ngầm thứ 2 trong 3 hang ngầm có khả năng tìm thấy mạch nước. Dồn toàn lực còn lại, nhưng vì quân số đã sút giảm quá nhiều, và cũng không còn nhận được sự ủng hộ của các bộ tộc khác trong vương quốc nên việc đào sâu tiếp hang ngầm trở nên đình trệ, khó khăn hơn rất nhiều. Tuy nhiên không nản chí, các thành viên còn lại vẫn từ từ lấn từng đoạn nhỏ vào lòng đất sâu. Ngày càng có nhiều thành viên nản chí muốn bỏ cuộc. Những kẻ còn lại chỉ biết nỗ lực hết mức có thể, căng sức tiếp tục với kế hoạch.
Cho đến một ngày, một trong số những thành viên phát hiện ra một mạch nước nhỏ đang thấm nước dần sang vị trí mà họ đang đào. Đoán biết ra sự kiện lạ, tất cả thành viên còn lại cùng đồn sức đào về vị trí đó để xác định xem có đúng như vậy không. Chỉ sau một ngày tập trung đào sâu, họ đã tìm ra dòng chảy ngầm – kho báu mà họ tìm kiếm bấy lâu nay. Dòng chảy ngầm này khá lớn, nước của dòng chảy này cũng rất giàu dưỡng khí, đám cá Trê biết rằng họ đã tìm được một dòng chảy mạnh, có thể dẫn đến một vùng nước lớn. Đám Trê quyết định chia thành hai nhóm, một nhóm trở về báo lại cho tộc Trê, nhóm còn lại sẽ bơi thử theo dòng nước ngầm để xem dòng nước ngầm này dẫn đến đâu, cả hai nhóm sẽ cùng quay trở lại gặp nhau ở đúng vị trí hang ngầm đúng 1 tuần sau.
Nhóm cá trê thứ nhất quay ngược trở lại hang ngầm để tìm về ốc đảo. Khi này hang ngầm đã rất dài, phải mất hơn 1 ngày đoàn cá trê mới có thể trở lại được ốc đảo để loan báo tin mừng đến với cư dân bộ tộc trê. Vừa trở về loan báo tin tức, thái độ của cư dân tộc trê cũng có nhiều luồng trái chiều, một số thì tin vào câu chuyện của đám cá trê từ hang ngầm trở về, một số thì nghi ngờ, thậm chí một số khác còn cho rằng đám cá trở về này cần thêm sự trợ giúp nên mới bịa ra câu chuyện để thuyết phục mọi người. Sau tộc trê, toàn bộ cư dân trong ốc đảo cũng được nghe câu chuyện về mạch nước ngầm, tuy nhiên tất cả chỉ coi đó là câu chuyện hoang đường không đáng phải bận tâm.
Nhóm cá trê được giao nhiệm vụ thám hiểm mạch nước ngầm đã bơi theo dòng nước, phải mất 2 ngày sau, đám cá này mới tìm thấy phía bên kia của mạch nước, đó là một con sông nhỏ với một hệ sinh thái còn phong phú đa dạng hơn cả ốc đảo nơi chúng bắt đầu đào hang ngầm. Sau một ngày thăm quan môi trường sông nước, đám cá trê quyết định trở về hang ngầm của chúng để chờ nhóm thứ nhất được cử về báo tin. Chúng cũng mất hơn 2 ngày mới men theo dòng chảy ngầm để trở về vị trí cũ.
Đúng 7 ngày sau, nhóm cá trở về báo tin đã trở lại và gặp nhóm cá đã đi thám thính ở dòng sông. Lần trở lại này, còn có thêm khá nhiều thành viên của tộc trê và một vài thành viên của các bộ tộc cá khác của ốc đảo, đây đều là những cư dân đói kém nhất của ốc đảo, họ đi theo đám cá trê không hoàn toàn vì sự tin tưởng vào câu chuyện tìm ra mạch nước ngầm. Nguyên nhân chính là vì họ quá nghèo túng, muốn trốn khỏi cảnh bần hàn nên liều lĩnh đi theo đám cá Trê. Tất cả quyết định sẽ đến định cư ở vùng sông nước phía bên kia, không quay trở lại ốc đảo nữa. Chúng bơi theo dòng chảy ngầm đến dòng sông, và cùng ở lại đó trở thành những cư dân nhập cư của vương quốc thủy tộc rộng lớn này.
Nhiều năm sau, hang ngầm mà bầy cá trê đã đào thông với mạch nước dần bùn đất lấp kín không còn lại dấu tích nữa. Cư dân trong ốc đảo chỉ nhắc đến nó như một truyền thuyết mơ hồ.
Trích: Ngụ ngôn thời 4.0 Tác giả: Lê Thọ
